04/12/2009
Κοινοβουλευτικες Δραστηριοτητες
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2010
Το πραγματικό έλλειμμα στον προϋπολογισμό του 2009 είναι 8,2% επί του ΑΕΠ και όχι 12,7% όπως θέλει να διακηρύττει η κυβέρνηση. Δηλαδή το πραγματικό έλλειμμα είναι 4,5 μονάδες του ΑΕΠ λιγότερο και ως ποσό 11 δις € μικρότερο. Ταυτόχρονα, η προβλεπόμενη μείωση του ελλείμματος στο 9,1% του ΑΕΠ το 2010, δηλώνει στην ουσία αύξηση κατά μια ποσοστιαία μονάδα σε σχέση με εφέτος. Βέβαια, πολλά είναι τα κονδύλια των δαπανών που αναμένεται να ξεφύγουν το επόμενο έτος, ώστε να οδηγείται κανείς στο συμπέρασμα ότι η ΕΕ και ο ΟΟΣΑ έχουν δίκαιο να εκτιμούν ότι δεν είναι η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ικανή να μειώσει το έλλειμμα κάτω από τα σημερινά επίπεδα, ούτε του χρόνου, αλλά ούτε και το 2011.
Τα παραπάνω υποστήριξε ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος της ΝΔ και Γενικός Εισηγητής στη συζήτηση για τον Προϋπολογισμό στην Βουλή κ. Μανώλης Κεφαλογιάννης παραθέτοντας τα παρακάτω στοιχεία και αριθμούς:
ΠΕΡΙΛΗΨΗ των «αλχημειών» σε αριθμούς
Το έλλειμμα του 2009 αυξήθηκε τεχνητά λόγω: Εκατ.Ε:
ΑΠΟΛΕΙΑΣ ΕΣΟΔΩΝ 5.765
-Μεθοδευμένη Υστέρηση Εσόδων από ΕΕ 1.400
-Αύξησης Επιστροφών Φόρων 1.300
-Πάγωμα Τακτοποίησης Ημιυπαίθριων Χώρων 1.100
-Μεθοδευμένη Μείωση στις Εθνικολογιστικές Διαφορές 885
-Μη-Εφαρμογή Φόρου στα Λαχεία και Ενεργοποίηση Ξυστού 700
-Μετακύληση εσόδων ΕΤΑΚ του 2008 και 2009 στο 2010 300
-Μη-Εφαρμογή Φόρου στα Σκάφη και Εφάπαξ Εισφοράς σε αυτά 80
ΑΥΞΗΣΗΣ ΔΑΠΑΝΩΝ 5.274
-Επιχορήγηση Ασφαλιστικών Ταμείων Επόμενων Ετών 1.960
-Οφειλές Νοσοκομείων Προηγουμένων ετών 1.400
-Μη-Επαναλαμβανόμενες Δαπάνες (ΜΕΔ) 757
-Δαπάνη Εξοπλιστικών που Αφορά το 2010 657
-Έκτακτο Επίδομα Αλληλεγγύης που αφορά το 2010 500
Σύνολο Πρόσθετων Επιβαρήσεων Προϋπολογισμού 2009
11.039
"Φουσκωμένος" Απολογισμός Ελλείμματος 2009 -30.617
Πραγματικός Απολογισμός Ελλείμματος 2009 -19.578
Πραγματικός Απολογισμός Ελλείμματος 2009 ως Ποσοστό του ΑΕΠ
-8,2%
ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ
ΕΣΟΔΑ
«Μεθοδευμένη» μείωση των εσόδων έχει γίνει στην περίπτωση των εισροών πόρων από τα Κοινοτικά ταμεία. Δεν είναι δυνατόν οι συν-χρηματοδοτούμενες δαπάνες των δημοσίων επενδύσεων να αυξάνονται το 2009 και να μην «παρασύρουν» αυτόματα και εισροές από την ΕΕ. Ουδέποτε είχε συμβεί στο παρελθόν. Μόνο όταν τα Κοινοτικά έσοδα του τελευταίου τριμήνου, που είναι πολύ σημαντικά, καθυστερήσουν ηθελημένα ώστε να πέσουν στο επόμενο έτος, έχουμε μείωση στις εισροές από ΕΕ. Η σχέση εσόδων από την ΕΕ προς δημόσιες δαπάνες ήταν κάθε χρόνο στο παρελθόν γύρο στο 40%. Στις εκτιμήσεις πραγματοποιήσεων όμως του 2009 η σχέση αυτή πέφτει στο 22% και δείχνει την τακτική που ακολουθεί η κυβέρνηση, της επιβάρυνσης του προϋπολογισμού του 2009 ώστε φαινομενικά να ελαφρυνθεί ο προϋπολογισμός του 2010. Έτσι οι εισροές εσόδων από την ΕΕ, ενώ για το 2009 είχαν προϋπολογιστεί να είναι 3,5 δις €, εκτιμούνται τώρα ότι θα πέσουν στα 2,1 δις €. Αντίθετα, το 2010 το ποσό των εσόδων θα έχει άνοδο (γράφε μεταφορά κονδυλίων στην επόμενη χρήση) και θα φτάσει στα 3,7 δις €. Η μεθοδευμένη λοιπόν υστέρηση στα έσοδα από την ΕΕ οδηγεί μια ακόμα «δημιουργική» τρύπα στο έλλειμμα, της τάξης των 1,4 δις ευρώ.
Ουδέποτε στο παρελθόν το υπουργείο Οικονομικών ήταν τόσο «γαλαντόμο» στις επιστροφές φόρων. Ενώ λοιπόν είχε προϋπολογιστεί μέσα στο 2009 να επιστραφούν φόροι της τάξης των 3,7 δις €, η νέα κυβέρνηση με το που έπιασε την καρέκλα αύξησε το ποσό σε 5 δις €. Οι επιστροφές όμως φόρων αδειάζουν το ταμείο και αυξάνουν το έλλειμμα. Ποιό ήταν το κίνητρο και δημιούργησε η κυβέρνηση μια πρόσθετη τρύπα στο έλλειμμα κατά 1,3 δις €; Δυστυχώς, όχι η προώθηση ρευστότητας και ανακούφισης προς τις επιχειρήσεις. Αυτός είναι και ο λόγος που η επιστροφή φόρων κατά την διάρκεια του 2010 είναι μικρότερη σε σχέση με το 2009 (κατά 350 εκατ. € ) παρά το γεγονός ότι του χρόνου προβλέπονται περισσότερα έσοδα και κατά τεκμήριο θα έπρεπε να υπάρχουν και περισσότερες διεκδικήσεις για επιστροφές, ιδιαίτερα από πιστωτικό ΦΠΑ.
Ένα σημαντικότατο πλήγμα στον προϋπολογισμό, το οποίο επέφερε μείωση στα έσοδα του 2009, έγινε με την άστοχη απόφαση της νέας κυβέρνηση να παγώσει την νομοθεσία περί τακτοποίησης των ημιυπαίθριων χώρων. Εκτός από την εξυπηρέτηση ενός μεγάλου αριθμού ιδιοκτητών, το έσοδο στα ταμεία του κράτους είχε υπολογιστεί ότι θα φέρει τα 4,5 δις € την διετία 2009-10. Συγκεκριμένα η έκθεση του ΓΛΚ στις 2-7-2009, σχετικά με την τροπολογία για τους ημιυπαίθριους που κατατέθηκε, αναφέρει: «Η εν λόγω αύξηση δημόσιων πόρων που εξαρτάται από πραγματικά γεγονότα (εμβαδόν τακτοποιούμενων χώρων, αριθμός υποβαλλόμενων αιτήσεων, ύψος αντικειμενικών αξιών κλπ.), εκτιμάται στο συνολικό ποσό των 4.500 εκατ. €, περίπου και θα εισπραχθεί σταδιακά κατά τα οικονομικά έτη 2009 και 2010». Εάν το ΠΑΣΟΚ δεν είχε λυσσαλέα και με αίολα επιχειρήματα υπονομεύσει το μέτρο αυτό, από την πρώτη ημέρα που βγήκε στην δημοσιότητα ως σχεδιασμός του ΥΠΕΧΩΔΕ, θα είχε εισπραχθεί ένα σημαντικότατο μέρος των χρημάτων αυτών μέσα στο 2009. Δηλαδή, από τον προϋπολογισμό του 2009 χάθηκαν αναιτιολόγητα τουλάχιστον 1.100 εκατ. €.
Υπάρχει ένα κονδύλι του προϋπολογισμού το οποίο προσαρμόζει την δημοσιονομική βάση απεικόνισης του προϋπολογισμού, σε εθνικολογιστική βάση (ώστε να υπάρχει συγκρισιμότητα με τα άλλα μεγέθη των εθνικών λογαριασμών). Το συγκεκριμένο νούμερα μπορεί, ανάλογα με το έτος να είναι αρνητικό (αυξάνει το έλλειμμα), ή να είναι θετικό (μειώνει το έλλειμμα). Στις εθνικολογιστικές προσαρμογές λοιπόν, η αρχική εκτίμηση επί ΝΔ για το 2009 ήταν θετική και ίση με 1390 εκατ. €. Αντίθετα, επί ΠΑΣΟΚ η εκτίμηση αυτή μειώθηκε στα 505 εκατ. €, χωρίς λόγο και αιτία. Με άλλα λόγια, η αλλαγή αυτή έχει «φουσκώσει» το έλλειμμα του 2009 κατά 885 εκατ. €.
Στη φορολογία υπάρχουν και «εθελοντικοί» φόροι. Ένας από αυτούς είναι ο φόρος που επιβάλλεται στα τυχερά παιχνίδια και τα λαχεία και δεν ενοχλεί κανένα. Στα λαχεία είχε προωθηθεί υπουργική απόφαση να μπει ένα 10% φόρος από το πρώτο ευρώ (κατάργηση δηλαδή του αφορολόγητου) και να επεκταθεί αυτό σε όλα τα τυχερά παιχνίδια (όπως του ΟΠΑΠ). Το ΠΑΣΟΚ επέλεξε να μην προχωρήσει στην εφαρμογή του φόρου αυτού, ενώ ταυτόχρονα έβαλε στο ψυγείο την ενεργοποίηση του Ξυστού λαχείου, του οποίου η άδεια μπορεί να φέρει στα ταμεία του κράτους ορισμένες εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Συνολικά από τα δύο αυτά μέτρα για την ώρα έχουν χαθεί έσοδα της τάξης των 700 εκατ. €.
Με διάφορα τερτίπια περί αντισυνταγματικότητας, το ΠΑΣΟΚ υπονόμευσε τον ήπιο φόρο στα ακίνητα -ΕΤΑΚ- που είχε σχεδιάσει και εφαρμόσει η ΝΔ. Όταν ήλθε στην εξουσία, με ηθελημένες καθυστερήσεις σε διαδικασίες και μηχανισμούς είσπραξης, το αποτέλεσμα ήταν να μετακυληθεί η είσπραξη του ΕΤΑΚ του 2009 στο 2010, ενώ ένα μέρος του ΕΤΑΚ που αντιστοιχεί στο 2008 θα εισπραχθεί επίσης το 2010. Έσοδα λοιπόν της τάξης των 300 εκατ. €, που θα έπρεπε να εισρεύσουν στα ταμεία του κράτους το 2009, έχουν προγραμματιστεί να εισπραχθούν το 2010, με ανάλογη παραποίηση του πραγματικού ελλείμματος για τα δύο αυτά έτη.
Παράλληλα, η αδικαιολόγητη μη-εφαρμογή του μέτρου της φορολόγησης των σκαφών αναψυχής και η εφάπαξ εισφορά στα σκάφη αυτά έχει στερήσει από το Δημόσιο έσοδα της τάξης των 80 εκατ. €.
Ανυπολόγιστη επίσης είναι η υστέρηση στα έσοδα από την καθυστέρηση πλήρωσης των θέσεων γενικών γραμματέων στην ΥΠΕΕ και στην Φορολογία/Τελωνεία.
ΔΑΠΑΝΕΣ
Οι δαπάνες για ασφάλιση, περίθαλψη και κοινωνική προστασία από σχεδόν 18 δις € το 2009 θα μειωθούν κατά 1,5 δις, δηλαδή στα 16,5 δις το 2010. Καταργείται δηλαδή το κοινωνικό κράτος επί ημερών ΠΑΣΟΚ; Ο ΟΑΕΕ που παίρνει φέτος επιχορήγηση πάνω από 1 δις €, θα πέσει του χρόνου στα 600 εκατ.; Η αλχημεία φαίνεται στα πρόσθετα κονδύλια ανά ασφαλιστικό οργανισμό και τις μη-επαναλαμβανόμενες δαπάνες (ΜΕΔ) ασφάλισης και κοινωνικής πρόνοιας, που το 2009 είναι 975 εκατ. €, αλλά το 2010 είναι 0. Τα ασφαλιστικά ταμεία έχουν οικονομικό πρόβλημα και το γνωρίζουν όλοι. Εφέτος λοιπόν η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ τους δίνει εσπευσμένα συνολικά ένα πρόσθετο κονδύλι ύψους 1.960 εκατ. €, ποσό που κανονικά θα έπρεπε να δοθεί σταδιακά τα επόμενα χρόνια, ιδιαίτερα όταν η ΝΔ είχε αναθεωρήσει προς τα πάνω τις επιχορηγήσεις στους φορείς αυτούς στις αρχές του 2009 με προσθήκη 800 εκατ. € (στο ΠΣΑ του Ιανουαρίου 2009) και επίσης είχε ετοιμάσει σχέδιο δανειοδότησής τους μέσω του οποίου θα αυξανόταν η πίεση για πειθαρχία και εκλογίκευση στην διαχείριση και τα κοστολόγια των Ταμείων. Δεν υπήρχε με άλλα λόγια πρόσθετος λόγος χρηματοδότησης του ασφαλιστικού συστήματος. Με την έκτακτη προχρηματοδότηση όμως που αποφασίστηκε για τα Ταμείων φουσκώνεται το έλλειμμα του 2009 και μειώνεται αντίστοιχα το έλλειμμα του 2010.
Η συσσώρευση των χρεών των νοσοκομείων, να υπενθυμίσουμε, άρχισε να τακτοποιείται με ρυθμίσεις πρώτα το 1997, επανελήφθη ξανά επί ΠΑΣΟΚ το 2001 και μετά το άφησαν κληρονομιά στην επερχόμενη κυβέρνηση της ΝΔ, η οποία προχώρησε στις αρχές του 2005 με νέα ρύθμιση. Είχαν όμως οι κύριοι του ΠΑΣΟΚ εμπεδώσει ένα σύστημα προσδοκιών (σε ασφαλιστικά Ταμεία, νοσοκομεία και προμηθευτές υλικών) και από ότι φαίνεται «διαπλοκών», που αυτοτροφοδοτείται και διαιωνίζεται. Η ΝΔ δεν μπόρεσε δυστυχώς να σπάσει αυτόν τον φαύλο κύκλο και έτσι το «μπούμερανγκ» επέστρεψε στο σημείο από όπου το είχε εκσφενδονίσει το ΠΑΣΟΚ, ζητώντας νέα λύση. Το συσσωρευμένο υπόλοιπο οφειλών των νοσοκομείων είναι περίπου 6 δις € και έχει δημιουργηθεί στα 5 έτη από το 2005 έως και το 2009. Αντί λοιπόν να γίνει μια λογική κατανομή των δαπανών αυτών μέσα στην 5ετία, βλέπουμε 3 δις δαπάνες να περνούν στο 2008, 2,2 δις στο 2009 και 0,8 δις προβλέπονται για το 2010. Οι λόγοι είναι εμφανείς, το «φούσκωμα» του ελλείμματος του 2009, που είναι το έτος αναφοράς προς τις Βρυξέλλες, αλλά και του 2008 που μπορεί να χρεωθεί 100% στην ΝΔ, με αντίστοιχη ελάφρυνση του 2010. Θα πρέπει εδώ όμως η κυβέρνηση να εξηγήσει ποια πολιτική θα εφαρμόσει στον τομέα της δαπάνης για φάρμακα και άλλα προϊόντα που αγοράζουν τα νοσοκομεία, ώστε από 2,2δις € δαπάνη του 2009 να πέσουν στο 0,8 δις € το 2010. Διαφορετικά οδηγούμαστε στην λογική υπόθεση ότι εφέτος και του χρόνου η ετήσια συσσώρευση των οφειλών των νοσοκομειακών προς τους προμηθευτές υλικών είναι της τάξης των 0,8 δις € το έτος, γεγονός που σημαίνει ότι έχουμε μια ακόμα απόδειξη ότι εκ του λόγου αυτού το έλλειμμα του 2009 έχει φουσκώσει κατά 1,4 δις €.
Σε όλες τις κατηγορίες των δαπανών έχει προστεθεί ένα κονδύλι με την ονομασία ΜΕΔ (μη-επαναλαμβανόμενες δαπάνες), που δημιουργεί ένα μεγάλο «ερωτηματικό». Σε κάθε περίπτωση η προσπάθεια είναι το γνωστό πλέον «φούσκωμα» των δαπανών του 2009, ενώ αυτές κανονικά θα έπρεπε να καταγραφούν το 2010. Η μεθόδευση αυτή έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να ικανοποιεί της προεκλογική εξαγγελία του ΠΑΣΟΚ ότι θα μειώσει περαιτέρω τις καταναλωτικές δαπάνες, το κόστος των μεταφορικών, κλπ. Επομένως, εκτός από την πληρωμή που πήγε στα πλαίσια πώλησης της Ολυμπιακής και ήταν 294 εκατ. €, όλες οι άλλες ΜΕΔ που αναφέρονται στο 2009 ανήκουν στις δαπάνες του 2010 και το έλλειμμα του 2009 έχει «φουσκωθεί» κατά 757 εκατ. €.
Όσον αφορά τις μεγάλες εξοπλιστικές δαπάνες, αυτές ήταν προγραμματισμένες μέσα στο 2009 από την ΝΔ με μια οροφή 2,5 δις €. Είναι γνωστό ότι οι δαπάνες αυτού του είδους καταγράφονται στον προϋπολογισμό μόλις γίνουν τα πρωτόκολλα παράδοσης/παραλαβής από το υπ. Εθνικής Άμυνας. Οι παραλαβές τα τελευταία χρόνια προγραμματίζονταν βάσει των αναγκών του προϋπολογισμού και με την συνεργασία μεταξύ του υπ. Οικονομικών και του Άμυνας, ετίθεντο οροφές. Τώρα βλέπουμε απότομα να αυξάνονται την τελευταία στιγμή οι παραλαβές εξοπλισμού στο τέλος του 2009 και μάλιστα «μεγαλόψυχα» ο νέος υπουργός Άμυνας να τις μειώνει από ένα υποτιθέμενο 3.850 εκατ. € , σε 3.157 εκατ. €. Ο προγραμματισμένος στόχος όμως ήταν για 2,5 δις € και η διαφορά μεταξύ των δύο αυτών κονδυλίων, που είναι 657 εκατ. €, αυξάνει αναίτια το έλλειμμα του 2009.
Με την τακτική της προκαταβολής δαπανών, δημόσιες δαπάνες του 2010 μεταφέρθηκαν στο 2009 και είναι της τάξης των 500 εκατ. €. Πρόκειται για το περίφημο «έκτακτο επίδομα αλληλεγγύης» του οποίου τα έσοδα προβλέπεται να εισρεύσουν στα ταμεία του κράτους -με έκτακτη εισφορά στις επιχειρήσεις και τα ακίνητα- του χρόνου. Ωστόσο η δαπάνη χρεώνεται πλασματικά στο 2009.
Ηράκλειο 03/12/2009
Από το Πολιτικό Γραφείο
Τα παραπάνω υποστήριξε ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος της ΝΔ και Γενικός Εισηγητής στη συζήτηση για τον Προϋπολογισμό στην Βουλή κ. Μανώλης Κεφαλογιάννης παραθέτοντας τα παρακάτω στοιχεία και αριθμούς:
ΠΕΡΙΛΗΨΗ των «αλχημειών» σε αριθμούς
Το έλλειμμα του 2009 αυξήθηκε τεχνητά λόγω: Εκατ.Ε:
ΑΠΟΛΕΙΑΣ ΕΣΟΔΩΝ 5.765
-Μεθοδευμένη Υστέρηση Εσόδων από ΕΕ 1.400
-Αύξησης Επιστροφών Φόρων 1.300
-Πάγωμα Τακτοποίησης Ημιυπαίθριων Χώρων 1.100
-Μεθοδευμένη Μείωση στις Εθνικολογιστικές Διαφορές 885
-Μη-Εφαρμογή Φόρου στα Λαχεία και Ενεργοποίηση Ξυστού 700
-Μετακύληση εσόδων ΕΤΑΚ του 2008 και 2009 στο 2010 300
-Μη-Εφαρμογή Φόρου στα Σκάφη και Εφάπαξ Εισφοράς σε αυτά 80
ΑΥΞΗΣΗΣ ΔΑΠΑΝΩΝ 5.274
-Επιχορήγηση Ασφαλιστικών Ταμείων Επόμενων Ετών 1.960
-Οφειλές Νοσοκομείων Προηγουμένων ετών 1.400
-Μη-Επαναλαμβανόμενες Δαπάνες (ΜΕΔ) 757
-Δαπάνη Εξοπλιστικών που Αφορά το 2010 657
-Έκτακτο Επίδομα Αλληλεγγύης που αφορά το 2010 500
Σύνολο Πρόσθετων Επιβαρήσεων Προϋπολογισμού 2009
11.039
"Φουσκωμένος" Απολογισμός Ελλείμματος 2009 -30.617
Πραγματικός Απολογισμός Ελλείμματος 2009 -19.578
Πραγματικός Απολογισμός Ελλείμματος 2009 ως Ποσοστό του ΑΕΠ
-8,2%
ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ
ΕΣΟΔΑ
«Μεθοδευμένη» μείωση των εσόδων έχει γίνει στην περίπτωση των εισροών πόρων από τα Κοινοτικά ταμεία. Δεν είναι δυνατόν οι συν-χρηματοδοτούμενες δαπάνες των δημοσίων επενδύσεων να αυξάνονται το 2009 και να μην «παρασύρουν» αυτόματα και εισροές από την ΕΕ. Ουδέποτε είχε συμβεί στο παρελθόν. Μόνο όταν τα Κοινοτικά έσοδα του τελευταίου τριμήνου, που είναι πολύ σημαντικά, καθυστερήσουν ηθελημένα ώστε να πέσουν στο επόμενο έτος, έχουμε μείωση στις εισροές από ΕΕ. Η σχέση εσόδων από την ΕΕ προς δημόσιες δαπάνες ήταν κάθε χρόνο στο παρελθόν γύρο στο 40%. Στις εκτιμήσεις πραγματοποιήσεων όμως του 2009 η σχέση αυτή πέφτει στο 22% και δείχνει την τακτική που ακολουθεί η κυβέρνηση, της επιβάρυνσης του προϋπολογισμού του 2009 ώστε φαινομενικά να ελαφρυνθεί ο προϋπολογισμός του 2010. Έτσι οι εισροές εσόδων από την ΕΕ, ενώ για το 2009 είχαν προϋπολογιστεί να είναι 3,5 δις €, εκτιμούνται τώρα ότι θα πέσουν στα 2,1 δις €. Αντίθετα, το 2010 το ποσό των εσόδων θα έχει άνοδο (γράφε μεταφορά κονδυλίων στην επόμενη χρήση) και θα φτάσει στα 3,7 δις €. Η μεθοδευμένη λοιπόν υστέρηση στα έσοδα από την ΕΕ οδηγεί μια ακόμα «δημιουργική» τρύπα στο έλλειμμα, της τάξης των 1,4 δις ευρώ.
Ουδέποτε στο παρελθόν το υπουργείο Οικονομικών ήταν τόσο «γαλαντόμο» στις επιστροφές φόρων. Ενώ λοιπόν είχε προϋπολογιστεί μέσα στο 2009 να επιστραφούν φόροι της τάξης των 3,7 δις €, η νέα κυβέρνηση με το που έπιασε την καρέκλα αύξησε το ποσό σε 5 δις €. Οι επιστροφές όμως φόρων αδειάζουν το ταμείο και αυξάνουν το έλλειμμα. Ποιό ήταν το κίνητρο και δημιούργησε η κυβέρνηση μια πρόσθετη τρύπα στο έλλειμμα κατά 1,3 δις €; Δυστυχώς, όχι η προώθηση ρευστότητας και ανακούφισης προς τις επιχειρήσεις. Αυτός είναι και ο λόγος που η επιστροφή φόρων κατά την διάρκεια του 2010 είναι μικρότερη σε σχέση με το 2009 (κατά 350 εκατ. € ) παρά το γεγονός ότι του χρόνου προβλέπονται περισσότερα έσοδα και κατά τεκμήριο θα έπρεπε να υπάρχουν και περισσότερες διεκδικήσεις για επιστροφές, ιδιαίτερα από πιστωτικό ΦΠΑ.
Ένα σημαντικότατο πλήγμα στον προϋπολογισμό, το οποίο επέφερε μείωση στα έσοδα του 2009, έγινε με την άστοχη απόφαση της νέας κυβέρνηση να παγώσει την νομοθεσία περί τακτοποίησης των ημιυπαίθριων χώρων. Εκτός από την εξυπηρέτηση ενός μεγάλου αριθμού ιδιοκτητών, το έσοδο στα ταμεία του κράτους είχε υπολογιστεί ότι θα φέρει τα 4,5 δις € την διετία 2009-10. Συγκεκριμένα η έκθεση του ΓΛΚ στις 2-7-2009, σχετικά με την τροπολογία για τους ημιυπαίθριους που κατατέθηκε, αναφέρει: «Η εν λόγω αύξηση δημόσιων πόρων που εξαρτάται από πραγματικά γεγονότα (εμβαδόν τακτοποιούμενων χώρων, αριθμός υποβαλλόμενων αιτήσεων, ύψος αντικειμενικών αξιών κλπ.), εκτιμάται στο συνολικό ποσό των 4.500 εκατ. €, περίπου και θα εισπραχθεί σταδιακά κατά τα οικονομικά έτη 2009 και 2010». Εάν το ΠΑΣΟΚ δεν είχε λυσσαλέα και με αίολα επιχειρήματα υπονομεύσει το μέτρο αυτό, από την πρώτη ημέρα που βγήκε στην δημοσιότητα ως σχεδιασμός του ΥΠΕΧΩΔΕ, θα είχε εισπραχθεί ένα σημαντικότατο μέρος των χρημάτων αυτών μέσα στο 2009. Δηλαδή, από τον προϋπολογισμό του 2009 χάθηκαν αναιτιολόγητα τουλάχιστον 1.100 εκατ. €.
Υπάρχει ένα κονδύλι του προϋπολογισμού το οποίο προσαρμόζει την δημοσιονομική βάση απεικόνισης του προϋπολογισμού, σε εθνικολογιστική βάση (ώστε να υπάρχει συγκρισιμότητα με τα άλλα μεγέθη των εθνικών λογαριασμών). Το συγκεκριμένο νούμερα μπορεί, ανάλογα με το έτος να είναι αρνητικό (αυξάνει το έλλειμμα), ή να είναι θετικό (μειώνει το έλλειμμα). Στις εθνικολογιστικές προσαρμογές λοιπόν, η αρχική εκτίμηση επί ΝΔ για το 2009 ήταν θετική και ίση με 1390 εκατ. €. Αντίθετα, επί ΠΑΣΟΚ η εκτίμηση αυτή μειώθηκε στα 505 εκατ. €, χωρίς λόγο και αιτία. Με άλλα λόγια, η αλλαγή αυτή έχει «φουσκώσει» το έλλειμμα του 2009 κατά 885 εκατ. €.
Στη φορολογία υπάρχουν και «εθελοντικοί» φόροι. Ένας από αυτούς είναι ο φόρος που επιβάλλεται στα τυχερά παιχνίδια και τα λαχεία και δεν ενοχλεί κανένα. Στα λαχεία είχε προωθηθεί υπουργική απόφαση να μπει ένα 10% φόρος από το πρώτο ευρώ (κατάργηση δηλαδή του αφορολόγητου) και να επεκταθεί αυτό σε όλα τα τυχερά παιχνίδια (όπως του ΟΠΑΠ). Το ΠΑΣΟΚ επέλεξε να μην προχωρήσει στην εφαρμογή του φόρου αυτού, ενώ ταυτόχρονα έβαλε στο ψυγείο την ενεργοποίηση του Ξυστού λαχείου, του οποίου η άδεια μπορεί να φέρει στα ταμεία του κράτους ορισμένες εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Συνολικά από τα δύο αυτά μέτρα για την ώρα έχουν χαθεί έσοδα της τάξης των 700 εκατ. €.
Με διάφορα τερτίπια περί αντισυνταγματικότητας, το ΠΑΣΟΚ υπονόμευσε τον ήπιο φόρο στα ακίνητα -ΕΤΑΚ- που είχε σχεδιάσει και εφαρμόσει η ΝΔ. Όταν ήλθε στην εξουσία, με ηθελημένες καθυστερήσεις σε διαδικασίες και μηχανισμούς είσπραξης, το αποτέλεσμα ήταν να μετακυληθεί η είσπραξη του ΕΤΑΚ του 2009 στο 2010, ενώ ένα μέρος του ΕΤΑΚ που αντιστοιχεί στο 2008 θα εισπραχθεί επίσης το 2010. Έσοδα λοιπόν της τάξης των 300 εκατ. €, που θα έπρεπε να εισρεύσουν στα ταμεία του κράτους το 2009, έχουν προγραμματιστεί να εισπραχθούν το 2010, με ανάλογη παραποίηση του πραγματικού ελλείμματος για τα δύο αυτά έτη.
Παράλληλα, η αδικαιολόγητη μη-εφαρμογή του μέτρου της φορολόγησης των σκαφών αναψυχής και η εφάπαξ εισφορά στα σκάφη αυτά έχει στερήσει από το Δημόσιο έσοδα της τάξης των 80 εκατ. €.
Ανυπολόγιστη επίσης είναι η υστέρηση στα έσοδα από την καθυστέρηση πλήρωσης των θέσεων γενικών γραμματέων στην ΥΠΕΕ και στην Φορολογία/Τελωνεία.
ΔΑΠΑΝΕΣ
Οι δαπάνες για ασφάλιση, περίθαλψη και κοινωνική προστασία από σχεδόν 18 δις € το 2009 θα μειωθούν κατά 1,5 δις, δηλαδή στα 16,5 δις το 2010. Καταργείται δηλαδή το κοινωνικό κράτος επί ημερών ΠΑΣΟΚ; Ο ΟΑΕΕ που παίρνει φέτος επιχορήγηση πάνω από 1 δις €, θα πέσει του χρόνου στα 600 εκατ.; Η αλχημεία φαίνεται στα πρόσθετα κονδύλια ανά ασφαλιστικό οργανισμό και τις μη-επαναλαμβανόμενες δαπάνες (ΜΕΔ) ασφάλισης και κοινωνικής πρόνοιας, που το 2009 είναι 975 εκατ. €, αλλά το 2010 είναι 0. Τα ασφαλιστικά ταμεία έχουν οικονομικό πρόβλημα και το γνωρίζουν όλοι. Εφέτος λοιπόν η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ τους δίνει εσπευσμένα συνολικά ένα πρόσθετο κονδύλι ύψους 1.960 εκατ. €, ποσό που κανονικά θα έπρεπε να δοθεί σταδιακά τα επόμενα χρόνια, ιδιαίτερα όταν η ΝΔ είχε αναθεωρήσει προς τα πάνω τις επιχορηγήσεις στους φορείς αυτούς στις αρχές του 2009 με προσθήκη 800 εκατ. € (στο ΠΣΑ του Ιανουαρίου 2009) και επίσης είχε ετοιμάσει σχέδιο δανειοδότησής τους μέσω του οποίου θα αυξανόταν η πίεση για πειθαρχία και εκλογίκευση στην διαχείριση και τα κοστολόγια των Ταμείων. Δεν υπήρχε με άλλα λόγια πρόσθετος λόγος χρηματοδότησης του ασφαλιστικού συστήματος. Με την έκτακτη προχρηματοδότηση όμως που αποφασίστηκε για τα Ταμείων φουσκώνεται το έλλειμμα του 2009 και μειώνεται αντίστοιχα το έλλειμμα του 2010.
Η συσσώρευση των χρεών των νοσοκομείων, να υπενθυμίσουμε, άρχισε να τακτοποιείται με ρυθμίσεις πρώτα το 1997, επανελήφθη ξανά επί ΠΑΣΟΚ το 2001 και μετά το άφησαν κληρονομιά στην επερχόμενη κυβέρνηση της ΝΔ, η οποία προχώρησε στις αρχές του 2005 με νέα ρύθμιση. Είχαν όμως οι κύριοι του ΠΑΣΟΚ εμπεδώσει ένα σύστημα προσδοκιών (σε ασφαλιστικά Ταμεία, νοσοκομεία και προμηθευτές υλικών) και από ότι φαίνεται «διαπλοκών», που αυτοτροφοδοτείται και διαιωνίζεται. Η ΝΔ δεν μπόρεσε δυστυχώς να σπάσει αυτόν τον φαύλο κύκλο και έτσι το «μπούμερανγκ» επέστρεψε στο σημείο από όπου το είχε εκσφενδονίσει το ΠΑΣΟΚ, ζητώντας νέα λύση. Το συσσωρευμένο υπόλοιπο οφειλών των νοσοκομείων είναι περίπου 6 δις € και έχει δημιουργηθεί στα 5 έτη από το 2005 έως και το 2009. Αντί λοιπόν να γίνει μια λογική κατανομή των δαπανών αυτών μέσα στην 5ετία, βλέπουμε 3 δις δαπάνες να περνούν στο 2008, 2,2 δις στο 2009 και 0,8 δις προβλέπονται για το 2010. Οι λόγοι είναι εμφανείς, το «φούσκωμα» του ελλείμματος του 2009, που είναι το έτος αναφοράς προς τις Βρυξέλλες, αλλά και του 2008 που μπορεί να χρεωθεί 100% στην ΝΔ, με αντίστοιχη ελάφρυνση του 2010. Θα πρέπει εδώ όμως η κυβέρνηση να εξηγήσει ποια πολιτική θα εφαρμόσει στον τομέα της δαπάνης για φάρμακα και άλλα προϊόντα που αγοράζουν τα νοσοκομεία, ώστε από 2,2δις € δαπάνη του 2009 να πέσουν στο 0,8 δις € το 2010. Διαφορετικά οδηγούμαστε στην λογική υπόθεση ότι εφέτος και του χρόνου η ετήσια συσσώρευση των οφειλών των νοσοκομειακών προς τους προμηθευτές υλικών είναι της τάξης των 0,8 δις € το έτος, γεγονός που σημαίνει ότι έχουμε μια ακόμα απόδειξη ότι εκ του λόγου αυτού το έλλειμμα του 2009 έχει φουσκώσει κατά 1,4 δις €.
Σε όλες τις κατηγορίες των δαπανών έχει προστεθεί ένα κονδύλι με την ονομασία ΜΕΔ (μη-επαναλαμβανόμενες δαπάνες), που δημιουργεί ένα μεγάλο «ερωτηματικό». Σε κάθε περίπτωση η προσπάθεια είναι το γνωστό πλέον «φούσκωμα» των δαπανών του 2009, ενώ αυτές κανονικά θα έπρεπε να καταγραφούν το 2010. Η μεθόδευση αυτή έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να ικανοποιεί της προεκλογική εξαγγελία του ΠΑΣΟΚ ότι θα μειώσει περαιτέρω τις καταναλωτικές δαπάνες, το κόστος των μεταφορικών, κλπ. Επομένως, εκτός από την πληρωμή που πήγε στα πλαίσια πώλησης της Ολυμπιακής και ήταν 294 εκατ. €, όλες οι άλλες ΜΕΔ που αναφέρονται στο 2009 ανήκουν στις δαπάνες του 2010 και το έλλειμμα του 2009 έχει «φουσκωθεί» κατά 757 εκατ. €.
Όσον αφορά τις μεγάλες εξοπλιστικές δαπάνες, αυτές ήταν προγραμματισμένες μέσα στο 2009 από την ΝΔ με μια οροφή 2,5 δις €. Είναι γνωστό ότι οι δαπάνες αυτού του είδους καταγράφονται στον προϋπολογισμό μόλις γίνουν τα πρωτόκολλα παράδοσης/παραλαβής από το υπ. Εθνικής Άμυνας. Οι παραλαβές τα τελευταία χρόνια προγραμματίζονταν βάσει των αναγκών του προϋπολογισμού και με την συνεργασία μεταξύ του υπ. Οικονομικών και του Άμυνας, ετίθεντο οροφές. Τώρα βλέπουμε απότομα να αυξάνονται την τελευταία στιγμή οι παραλαβές εξοπλισμού στο τέλος του 2009 και μάλιστα «μεγαλόψυχα» ο νέος υπουργός Άμυνας να τις μειώνει από ένα υποτιθέμενο 3.850 εκατ. € , σε 3.157 εκατ. €. Ο προγραμματισμένος στόχος όμως ήταν για 2,5 δις € και η διαφορά μεταξύ των δύο αυτών κονδυλίων, που είναι 657 εκατ. €, αυξάνει αναίτια το έλλειμμα του 2009.
Με την τακτική της προκαταβολής δαπανών, δημόσιες δαπάνες του 2010 μεταφέρθηκαν στο 2009 και είναι της τάξης των 500 εκατ. €. Πρόκειται για το περίφημο «έκτακτο επίδομα αλληλεγγύης» του οποίου τα έσοδα προβλέπεται να εισρεύσουν στα ταμεία του κράτους -με έκτακτη εισφορά στις επιχειρήσεις και τα ακίνητα- του χρόνου. Ωστόσο η δαπάνη χρεώνεται πλασματικά στο 2009.
Ηράκλειο 03/12/2009
Από το Πολιτικό Γραφείο